Sáng kiến kinh nghiệm : “Một số biện pháp giáo dục lễ giáo cho trẻ mẫu giáo”
Lượt xem:
- PHẦN MỞ ĐẦU
- Lý do chọn đề tài:
Sáng kiến kinh nghiệm giáo dục lễ giáo cho trẻ mẫu giáo.Thế giới trẻ thơ – một thế giới đã từng là đề tài của biết bao cuốn sách, nguồn cảm xúc của bao nhiêu tác giả. Lứa tuổi mầm non là thời kỳ vàng ngọc để phát triển những năng khiếu về văn hóa nghệ thuật của mỗi con người. Từ thực tế cũng như nhiều công trình nghiên cứu của các nhà tâm lý học, giáo dục học đã cho chúng ta thấy rằng trong những năm đầu của cuộc đời đứa trẻ, hệ thần kinh mềm mại hơn, non yếu hơn. Trong quãng thời gian đó rất dễ hình thành những nét cơ bản của cá tính và những thói quen nhất định. Sau đó những phẩm chất tâm lý, nhân cách của con người dần dần được định hình.
Như chúng ta đã biết giáo dục lễ giáo cho trẻ là một phạm trù quan trọng trong nội dung giaó dục trẻ, đó là khâu đầu tiên hình thành cho trẻ những cơ sở ban đầu của nhân cách con người mới của chủ nghĩa xã hội . Trẻ khoẻ mạnh nhanh nhẹn phát triển hài hoà cân đối, giàu lòng yêu thương, quan tâm nhường nhịn giúp đỡ mọi người, biết yêu thích và giữ gìn cái đẹp, ham hiểu biết thích tìm tòi khám phá thế giới xung quanh hình thành một số kỹ năng cơ bản như nhẹ nhàng, khéo léo. Vấn đề giáo dục lễ giáo không phải là vấn đề mới như trước đây và hiện nay chúng ta vẫn làm nhưng làm thế nào để giáo dục mầm non có hiệu quả, đây chính là vấn đề mà cô giáo và phụ huynh luôn quan tâm. Đặc biệt hơn đối với trẻ mầm non đặc điểm của trẻ là dễ nhớ mau quên, hay bắt chước cho nên việc giáo dục trẻ đòi hỏi chúng ta phải uốn nắn từ đầu, thực hiện thường xuyên như các cụ ta có câu:
Uốn cây từ thuở còn non
Dạy con từ thuở hãy còn thơ ngây
Bên cạnh đó vì mục tiêu giảm tỉ lệ 3 con nên số con trong gia đình ít đi thì trẻ ngày càng được nuông chiều thái quá muốn gì được nấy….đây cũng là vấn đề không nhỏ ảnh hưởng đến giáo dục lễ giáo cho trẻ. Một số phụ huynh chưa hiểu về tầm quan trọng trong giáo dục lễ giáo cho con em mình ở tuổi mầm non nên thường phó mặc cho giáo viên ở trường. Là giáo viên mầm non tôi thấy việc giáo dục lễ giáo được đặt lên hàng đầu. Tuy nhiên kết quả vẫn chưa cao đâu đó vẫn còn những câu nói cụt , những hành vi thiếu văn minh. Vậy làm thế nào và bằng cách nào để giáo dục lễ giáo mang lại hiệu quả . Đây là vấn đề cấp bách của toàn xã hội không phải của riêng ai. Trăn trở với mục tiêu chung của ngành giáo dục mầm non , vấn đề cấp bách của toàn xã hội, là giáo viên mầm non tôi suy nghĩ và nhận thấy rằng giáo dục lễ giáo cho trẻ hiện nay đang là việc làm cần thiết có vai trò to lớn trong giáo dục trẻ không riêng bậc học mầm non mà còn cả nhiều cấp học khác.
Vì vậy, tôi đã chọn đề tài: “ Một số biện pháp giáo dục lễ giáo thông qua các hoạt động cho trẻ mẫu giáo 5 – 6 tuổi ở trường Mẫu giáo Trà Thanh huyện Tây Trà, tỉnh Quảng Ngãi”
- Mục tiêu- mục đích nghiên cứu:
- Mục tiêu:
– Trẻ khoẻ mạnh nhanh nhẹn phát triển hài hoà cân đối, giàu lòng yêu thương, quan tâm nhường nhịn giúp đỡ mọi người.
– Biết yêu thích và giữ gìn cái đẹp, ham hiểu biết thích tìm tòi khám phá thế giới xung quanh, hình thành một số kỹ năng cơ bản như nhẹ nhàng, khéo léo.
– Trẻ đi thưa về trình, vâng lời người lớn (ông, bà, cha, mẹ, anh, chị) , vâng lời cô giáo.
- Mục đích nghiên cứu:
– Tìm ra một số biện pháp giáo dục lễ giáo cho trẻ mẫu giáo lớn 5-6 tuổi.
– Hình thành cho trẻ mẫu giáo lớn 5- 6 tuổi những kỹ năng lễ giáo chuẩn mực.
- Khách thể – Đối tượng nghiên cứu:
- Khách thể:
- Đối tượng nghiên cứu:
– Trẻ mẫu giáo lớn 5 – 6 tuổi Trường Mẫu giáo Trà Thanh.
- Phương pháp nghiên cứu:
- Phạm vi nghiên cứu:
* Phạm vi áp dụng
– Thực hiện đề tài tại lớp mẫu giáo lớn – Trường Mẫu giáo Trà Thanh.
- PHẦN NỘI DUNG
1.Cơ sở lý luận:
Từ ngàn xưa kinh nghiệm của cha ông ta đã đúc kết nhiệm vụ học đầu tiên của mỗi con người phải là “Tiên học lễ ,hậu học văn” Lễ phép là nét đẹp văn hoá được đặt nên hàng đầu khi nhìn nhận và đánh giá về một ai đó mà chúng ta thường bàn luận. Trong thời đại hiện nay tiếp thu nhiều nền văn hoá khác nhau, nhưng đâu đó vẫn còn nhiều câu chuyện thương tâm về đạo đức lễ giáo của con người. Việc giáo dục đạo đức, lễ giáo, kỹ năng sống cho thế hệ trẻ còn rất hạn chế.
Giáo dục lễ giáo cho trẻ mầm non là một phần rất quan trọng trong nội dung giáo dục trẻ, là khâu đầu tiên hình thành nhân cách cho trẻ khác biệt là tuổi mầm non. Vì vậy, trong mục tiêu giáo dục trẻ mầm non ghi rõ. Hình thành cho trẻ những cơ sở ban đầu của nhân cách con người mới xã hội chủ nghĩa: Khoẻ mạnh nhanh nhẹn, phát triển hài hoà, giàu lòng yêu thương biết quan tâm, nhường nhịn giúp mọi người, biết yêu thương và giữ gìn cái đẹp, thông minh ham hiểu biết, thích khám phá và tìm tòi một số khả năng: Nhẹ nhàng, khéo léo, biết xin lỗi và nhận lỗi.
Bên cạnh đó, nhận thức của một số phụ huynh còn hạn chế, có phụ huynh thương chiều con quá mức thích gì chiều đấy, cũng có phụ huynh do công việc bộn bề kiếm sống. Việc dạy trẻ trong trường mẫu giáo không còn được chú trọng con em trẻ nhà chỉ tự do, tiếp xúc với môi trường chưa lành mạnh, trẻ còn đang nói ngọng, chưa biết kính trọng, lễ phép vì người lớn tuổi và bạn bè. Là một cô giáo mầm non, người trực tiếp chăm sóc, giáo dục trẻ, tôi suy nghĩ và nhận thấy rằng việc giáo dục lễ giáo cho trẻ 5-6 tuổi hiện nay đang là vấn đề bức xúc, là việc làm cần thiết có vai trò to lớn trong việc giáo dục trẻ, không chỉ riêng bậc học mầm non mà còn nhiều bậc học khác đó là vấn đề lôi cuốn toàn xã hội , việc giáo dục lễ giáo nhằm tăng cường hiểu biết mối quan hệ giao tiếp vì cộng đồng nhằm vào trẻ, vào môi trường sư phạm thật lành mạnh và trong sáng.
- Cơ sở thực tiển:
Trường mẫu giáo Trà Thanh thuộc huyện Tây Trà, hiện nay có 4 lớp mẫu giáo nhỡ và có 4 lớp mẫu giáo lớn.
Năm 2016-2017 tôi được BGH nhà trường phân công dạy lớp mẫu giáo lớn Thôn Gỗ II, lớp có 2 giáo viên đạt trình độ chuẩn, với 23 cháu, trong đó có 11 nữ và 12 nam.
Là giáo viên đang công tác tại trường Mẫu giáo Trà Thanh với điều kiện của nhà trường, tôi nhận thấy có những thuận lợi và khó khăn như sau:
- Thuận lợi:
– Được sự quan tâm giúp đỡ của Phòng Giáo dục và Đào tạo huyện Tây Trà, của Ban giám hiệu nhà trường đã tạo điều kiện đầy đủ về cơ sở vật chất cũng như tài liệu phục vụ giảng dạy.
– Phòng học rộng rãi thoáng mát, lớp học sạch sẽ mang tính sư phạm nên trẻ rất thích đi học và thuận lợi cho việc giáo dục trẻ.
– Giáo viên nhiệt tình, đạt trình độ chuẩn, có ý thức học hỏi đồng nghiệp và qua các thông tin đại chúng.
– Phụ huynh của lớp rất nhiệt tình, luôn giúp đỡ và phối kết hợp với cô giáo trong việc chăm sóc và giáo dục trẻ.
- Khó khăn:
– Nhận thức của trẻ chưa đồng đều nên việc truyền thụ kiến thức đến trẻ còn gặp rất nhiều khó khăn.
– Trẻ còn chưa mạnh dạn và tự tin tham gia các hoạt động của lớp.
– Một số phụ huynh ít quan tâm tới trẻ
– Trẻ chưa nói rành tiếng việt nên hạn chế trong việc giáo dục trẻ.
- Các biện pháp thực hiện:
- Xác định nhu cầu hành vi thói quen văn minh của trẻ thông qua hoạt động thực tế trong ngày.
Để tìm ra được những biện pháp giúp trẻ có thói quen văn minh trước tiên chúng ta phải nắm bắt hiểu được trẻ trong lớp có những kỹ năng gì nổi bật, kỹ năng gì còn thiếu để kip thời tìm ra biện pháp bổ xung.
*Kết quả: Thông qua các chủ đề trẻ lớp tôi biết chào hỏi lễ phép, biết chan hoà
– 55% Thưa gửi lễ phép. Tham gia tích cực các hoạt động.Có ý thức trong các hoạt động.
– 60 %Trẻ biết mời cô, mời bạn ăn cơm.Ăn cơm từ tốn, biết nhặt cơm rơi.
– 50% Đoàn kết với bạn, giúp đỡ bạn chơi.Giao tiếp xưng hô đúng vai chơi.
– 60 % trẻ ngủ ngoan không trêu ghẹo các bạn.
– 65% ý thức tự phục vụ
- Xây dựng kế hoạch giáo dục lễ giáo thông qua các chủ đề
Thông qua khảo sát tôi đã năm bắt được khả năng lễ giáo của trẻ, muốn truyền đạt kiến thức tốt nhất cho trẻ thì phải có kế hoạch cụ thể, xác định mục tiêu của
nhường nhịn nhau, biết yêu quý nhận ra được những hành vi đúng hay sai.
* Xây dựng môi trường thân thiện
Cô giáo là tấm gương để trẻ soi vào, để trẻ học làm người. Chính vì vậy không phương pháp nào hiệu quả bằng phương pháp “ dùng nhân cách để giáo dục nhân cách”. Cô giáo cần là tấm gương mẫu mực về hành vi, lời ăn tiếng nói, cách ứng sử, cách giải quyết vấn đề. Đây là những yêu cầu rất cao và đòi hỏi mỗi cô giáo cũng luôn tự rèn luyện mình để công tác giáo dục trẻ hiệu quả hơn.
Hàng ngày trẻ đến lớp phần lớn thời gian trong ngày trẻ được học tập và sinh hoạt cùng cô. Cô giáo vừa là bạn, vừa là người mẹ hiền thứ hai của trẻ, cùng chơi, cùng học, chăm chút từ bữa ăn, giấc ngủ cho trẻ. Vì vậy vai trò của cô giáo rất quan trọng trong việc hình thành những thói quen nề nếp cho trẻ, là tấm gương cho trẻ noi theo.
Đối với đồng nghiệp: Trẻ có thể bắt chước cô mọi lúc mọi nơi để làm được giống cô giáo. Chính vì vậy việc nói năng, giao tiếp của tôi với các bạn đồng nghiệp cần thể hiện văn minh lịch sự, biết kính trên nhường dưới, đoàn kết thân ái giúp đỡ lẫn nhau, nói năng nhỏ nhẹ cởi mở, thân thiện, khiêm tốn học hỏi, trung thực thật thà, độ lượng với bạn bè trong cách cư xử , không xưng hô mày tao với các giáo viên trong lớp, trong trường. Khi nói năng giao tiếp với phụ huynh cần niềm nở, hoà nhã, khiêm tốn, tôn trọng lắng nghe ý kiến của phụ huynh và cần trao đổi những thông tin cần thiết về con cái của họ.
Đối với trẻ: Thương yêu quan tâm, chăm sóc dạy dỗ trẻ, luôn tạo không khí đầm ấm, xưng hô thân mật, đối xử với trẻ phải công bằng, vô tư, không đánh mắng, quát nạt trẻ, tôn trọng trẻ, không nói lấn át hoặc cắt ngang lời trẻ, không còn nói to trong giờ nghỉ của trẻ, khi trẻ chào cô phải đáp lại “cô chào cháu”, “mời các con ăn cơm”, khi trẻ làm giúp cô việc gì thì cô phải cám ơn, khi trẻ bướng bỉnh cô phải có thái độ nhẹ nhàng dỗ dành giải thích để trẻ phân biệt được điều tốt xấu. Cần khéo léo xử trí các tình huống sư phạm để tạo ra cho trẻ lòng tin, sự mạnh dạn, hồn nhiên, thật thà và không ngại nhận lỗi.
Đối với phụ huynh: muốn trẻ làm được cô phải là người gương mẫu như cách ứng xử, giao tiếp của cô với phụ huynh phải lịch sự, lễ phép.
Hình ảnh cô trò chuyện với trẻ
*Tạo môi trường trong lớp học
Cùng với toàn ngành thực hiện chủ đề năm học xây dựng trường học thân thiện học sinh tích cực. Thì việc tạo cảnh quan sư phạm trong phòng học, môi trường xung quanh cũng là một chuyên đề mà tôi chú trọng trong năm học này. Tôi luôn chú ý tạo cảnh quan sự phạm trong phòng học, đồ dùng đồ chơi được sắp xếp, gọn gàng, ngăn nắp, từng góc riêng biệt mỗi kệ góc tôi đều làm mới, để hấp dẫn trẻ, tạo cảm giác thích thú luôn mong muốn được sắp xếp ngăn nắp. Đặc biệt là góc thiên nhiên được trang trí và trồng nhiều cây cảnh để tạo cho trẻ một không gian xanh, để mỗi ngày trẻ có thể tự mình chăm sóc cây xanh, giáo dục trẻ biết yêu cái đẹp. Qua hoạt động này kích thích trẻ yêu lao động, tạo tình cảm của trẻ với thế giới tự nhiên, gần gũi và thân mật, đã trở thành thói quen ở trẻ.
Môi trường học tập là yếu tố không thể thiếu trong quá trình hình thành và giáo dục lễ giáo cho trẻ. Vì vậy giải pháp không thể thiếu là tạo môi trường phù hợp để giáo dục. Môi trường trong nhà trường phải theo phương châm lấy trẻ làm trung tâm, tạo cho trẻ biết cách giải quyết vấn đề. Môi trường hoạt động để giáo dục trẻ ở đó người lớn phải luôn mẫu mực và làm gương cho trẻ noi theo. Tạo môi trường thân thiện với trẻ ,gần gũi thương yêu và luôn giúp đỡ trẻ thấy tự tin , thoải mái.
Thiết kế, bố trí tạo không gian hợp lý ở các góc chơi, xây dựng nội dung chơi cụ thể ở các góc theo từng chủ điểm, đặt tên góc sao cho dễ hiểu nhưng lại hấp dẫn như “Họa sĩ tí hon”, “Bé tập làm bác sĩ”, “ bé kể chuyện sáng tạo”…Sau mỗi chủ điểm tôi thay đổi cách trang trí và hoạt động ở các góc để tạo cảm giác mới lạ hấp dẫn trẻ
Còn đối với kệ góc đồ chơi đầu tuần tôi thường tổ chức cho trẻ thi đua lau dọn, sắp xếp đồ chơi gọn gàng. Nhờ vậy, qua mỗi lần tổ chức hoạt động vui chơi trẻ chơi xong thu dọn đồ chơi gọn gàng và ngăn nắp.
Hình ảnh trẻ sắp xếp đồ chơi gọn gàng
*Tạo môi trường góc tuyên truyền
Góc tuyên truyền của lớp không thể thiếu mục giáo dục lễ giáo cho trẻ, đây là biện pháp rất hữu hiệu đối với chuyên đề lễ giáo bởi lẽ trẻ lứa tuổi này tư duy trực quan hình ảnh là chủ yếu. Chính vì thế, mà góc tuyên truyền cần phải sinh động và phong phú với những hình ảnh đẹp, hấp dẫn trẻ. Qua đó trẻ được trực quan bằng hình ảnh những gương tốt, việc làm tốt hoặc qua thơ, truyện… thì trẻ dễ tiếp thu, dễ phân biệt việc làm nào tốt, việc làm nào xấu. Bên cạnh đó thông qua góc tuyên truyền phụ huynh biết được kế hoạch chăm sóc- giáo dục của lớp để có hướng nhắc nhỡ và rèn thêm cho trẻ để giúp trẻ nhớ lâu hơn.
Ở góc này tôi sưu tầm những tranh ảnh có nội dung giáo dục lễ giáo dán vào cho trẻ xem, hoặc có thể là một bài thơ, bài hát có nội dung phù hợp. Thời gian rảnh tôi cho trẻ đến xem, trò chuyện và đàm thoại với trẻ về những hình ảnh đó để qua đó giáo dục trẻ những hành vi văn minh.
Hình ảnh góc tuyên truyền
Ngoài ra, tôi còn sưu tầm tranh truyện, sách báo nhi đồng có hình ảnh và nội dung về lễ giáo làm một album có nội dung và hình ảnh phù hợp với trẻ, để đến giờ hoạt động góc trẻ về góc học tập có thể mở ra xem.
Đối với góc tuyên truyền tôi cũng dành một góc để tuyên truyền giáo dục lễ giáo cho phụ huynh nắm, từ đó phụ huynh sẽ chú trọng đến việc giáo dục lễ giáo cho trẻ lúc ở nhà. Để phụ huynh có thể tham khảo sau mỗi giờ đón, trả trẻ phụ huynh hiểu biết thêm về các hành vi giáo dục lễ giáo cho trẻ. Cô giáo thường xuyên trao đổi, thông báo nội dung giáo dục, để từ đó thống nhất nội dung giáo dục cho trẻ giữa nhà trường và gia đình.
* Kết quả: Mọi hoạt động, hành vi, ngôn ngữ ứng xử chuẩn mực của tôi đã giúp trẻ có nhiều tiến bộ, trẻ có thói quen, nề nếp tốt trong mọi hoạt động. Trẻ lớp tôi đã có được những xúc cảm, tình cảm đạo đức và các chuẩn mực hành vi tốt. Trẻ biết yêu quý những hành vi đúng, đẹp, biết phê phán những hành vi không đúng. Từ đó trẻ học tập theo những hành vi tốt, đúng chuẩn mực và loại bỏ những hành vi không tốt. Đồng thời việc luôn là tấm gương cho trẻ noi theo bản thân tôi luôn xác định được những chuẩn mực trong đạo đức mà nhà giáo cần có để từ đó hoàn thiện bản thân mình.
3.Giáo dục lễ giáo lồng ghép qua tiết học
Như chúng ta đã biết, ở trường mầm non không có giờ đạo đức riêng, mà thông qua sử dụng hình thức tích hợp, lồng ghép với nội dung bài dạy của các lĩnh vực để dạy và hướng trẻ tới cảm xúc, tình cảm, hành vi lễ giáo. Qua các tiết học hằng ngày trẻ được tham gia vào nhiều hoạt động như: Hát- múa, đọc thơ, kể chuyện, làm quen môi trường xung quanh, toán,… Chính vì vậy, lồng ghép nội dung giáo dục lễ giáo vào các hoạt động có nhiều ưu thế nhằm hình thành cho trẻ những thói quen, hành vi lễ phép, có văn hoá…. .
Ví dụ : qua giờ khám phám khoa học (về cây xanh )_
Cô giáo có thể đàm thoại: cây xanh để làm gì? cây xanh có lợi như thế nào ?
Muốn có nhiều cây xanh chúng ta phải làm gì ?
Qua lợi ích của cây xanh, cô giáo dục cháu không ngắt ngọn bẻ cành, mà phải biết bảo vệ chăm sóc cây xanh để cây cho ta nhiều lợi ích và phê phán những tệ nạn chặt cây phá rừng gây ô nhiễm môi trường, gây ra những thảm hoạ thiên tai như: cháy rừng, lũ quét.
+ Giờ làm quen văn học :qua câu chuyện bác gấu đen và hai chú thỏ
Cô đàm thoại với trẻ :
Thỏ xám có tính cách như thế nào ?
Thỏ trắng có tính cách như thế nào ?
Cô giáo dục cháu lòng thật thà, chăm lo lao động, dạy, hình thành cho trẻ lòng nhân ái đối với mọi người xung quanh, giúp đỡ các bạn cùng lớp, bảo vệ những bạn mới đến lớp bằng cách chơi với các bạn, nhường đồ chơi và biết hướng dẫn bạn cách chơi.
+ Giờ học âm nhạc :Bài hát “Bông hoa mừng cô”
Đàm thoại :
Đối với cô giáo các con phải như thế nào ?
Khi tặng hoa cho cô, các con tặng bằng mấy tay ?
Thông qua đó giáo dục trẻ khi nhận hoặc trao vật gì với người lớn nên trao hoặc nhận bằng hai tay, khi nhận các con nói lời cám ơn. Vì thế mà cô giáo luôn là người mẹ thứ hai để giáo dục chăm sóc và nuôi dạy trẻ những kỹ năng sống ở trong trường mầm non cũng như ở ngoài xã hội trẻ luôn có thái độ lễ phép ngoan như gặp người lớn tuổi ở nhà hay ngoài đường trẻ sẽ khoanh tay chào con chào ông, bác, cô, chị ạ .
Hình ảnh trẻ biết khoanh tay chào khi gặp người lớn
*Kết quả:Việc giáo dục lễ giáo cho trẻ thông qua các tiết học đã giúp chất lượng giáo dục lễ giáo ở lớp tôi tăng lên rõ rệt, trẻ biết chào hỏi, biết nói lời cám ơn, xin lỗi, yêu mến cô giáo, đoàn kết giúp đỡ bạn bè.
4.Giáo dục lễ giáo thông qua các hoạt động trong ngày
Giáo dục lễ giáo cho trẻ mọi lúc mọi nơi đây là biện pháp cũng hết sức quan trọng góp phần vào việc hình thành nhân cách cho trẻ. Bởi lẽ, trẻ ở lứa tuổi này dễ nhớ nhưng chóng quên. Chính vì vậy, ở mọi lúc mọi nơi, bất cứ khi nào và lúc nào cô cũng lồng ghép được nội dung giáo dục lễ giáo cho trẻ, cô luôn nhắc nhỡ và giáo dục trẻ thường xuyên để hình thành thói quen “ Lễ giáo” cho trẻ. Vì thói quen tức là những hành vi được tự động hóa, được lặp đi lặp lại nhiều lần và gắn liền với nhu cầu, lúc đó, trẻ thực hiện các hành vi lễ giáo một cách tự nhiên.
Hằng ngày, tôi thường tập cho trẻ có thói quen giữ vệ sinh môi trường: không vứt rác bừa bãi, không vẽ bậy lên tường… và thường xuyên cho trẻ vệ sinh cá nhân: vệ sinh thân thể, rửa tay, chân sạch sẽ, quần áo sạch sẽ- gọn gàng. Thường xuyên nhắc nhỡ trẻ chào khách đến lớp cũng như khách đến nhà.
Hoạt động đón trả trẻ: trẻ tôi rất ân cần và chuẩn mực trong xưng hô với bố mẹ trẻ, tôi nhắc trẻ đến lớp chào cô, chào các bạn sau đó chào tạm biệt bố mẹ để vào lớp. Hoặc cô có thể trò chuyện cởi mở, tự nhiên đối với trẻ để trẻ tự bộc lộ bản thân: Cô hỏi trẻ: Nhà con có em không? Con sẽ làm gì nếu em đòi đồ chơi của con? Từ đó cô có thể kể chuyện có nội dung về gia đình cho trẻ nghe, để qua đó giáo dục trẻ lòng nhân ái đối với mọi người.
Hoạt động ngoài trời:Trong giờ chơi tự do, hay giờ lao động, hoạt động ngoài trời nếu cháu làm việc gì sai đối với bạn, với cô thì tôi giáo dục trẻ biết xin lỗi cô, xin lỗi bạn. Ai cho gì thì nhận bằng hai tay và nói lời cảm ơn. Trong lúc dạo chơi giáo dục trẻ không ngắt hoa, bẻ cành….
Cũng như thông qua hoạt động ngoài trời, hướng dẫn trẻ “Tham quan vườn cây rau”..
Đàm thoại : Muốn có nhiều cây rau xanh ta phải làm gì ?
Khi ăn các con nhớ đến ai?
Và nhân dân ta đã có câu: “Ăn quả nhớ kẻ trồng cây”
Câu tục ngữ là một lời khuyên với chúng ta rằng: Khi ăn một quả thơm ngon ta phải nhớ đến người trồng ra cây đó. Trồng được một quả ngọt phải mất nhiều mồ hôi và phẩi dãi dầu nắng mưa thì mới được quả ngon.
Cô giáo dục trẻ kính trọng, yêu quý những người lao động….
Khi trẻ làm việc sai trái, tôi có mặt kịp thời để uốn nắn, giúp trẻ nhận ra cái sai, biết nhận lỗi và sửa sai kịp thời.
Hoạt động ăn: Cô giáo dục trẻ trước khi ăn phải mời cô, khi ăn phải từ tốn, ăn chậm rãi, trong khi ăn không được nói chuyện, khi ho phải che miệng, không làm rơi cơm, khi làm rơi thì phải nhặt bỏ vào đĩa đựng cơm rơi,…Do đó khi tổ chức giờ ăn cô chuẩn bị đầy đủ đĩa đựng cơm rơi, khăn lau tay. Đồng thời khi bất ngờ có khách đến lớp , cô phải là người chào trước, trẻ sẽ chào theo cô, tập cho trẻ thói quen chào hỏi khi có khách vào lớp. Kết hợp giáo dục trẻ chào mời khách khi đến nhà. Qua đó giáo dục trẻ có những thói quen, hành vi văn minh trong ăn uống.
Hoạt động ngủ: Trong giờ ngủ trẻ ngủ ngoan, khi ngủ không nói chuyện không trêu ghẹo các bạn.
Ngoài các hoạt động có chủ đích trẻ được chơi tự do, cô giáo phải là người thường xuyên quan sát trẻ thấy trẻ có hành vi đẹp cô kịp thời động viên trẻ, việc giáo dục lễ giáo có thể tiến hành mọi lúc mọi nơi
Hằng ngày được nhận xét bình bầu bạn ngoan, bạn không ngoan, vì sao ngoan, vì sao chưa ngoan, nhắc nhở trẻ chưa ngoan và phát phiếu bé ngoan vào cuối tuần
Như vậy giáo dục lễ giáo mọi lúc mọi nơi giúp trẻ “ Nói lời hay làm việc tốt”, hình thành một số thói quen, hành vi văn minh trong cuộc sống hằng ngày.
* Giáo dục lễ giáo trong hoạt động vui chơi
Đối với trẻ lứa tuổi này trẻ học mà chơi, chơi mà học, trong giờ vui chơi trẻ được thực hành trải nghiệm nhiều vào vai chơi khác trong cuộc sống của con người lớn, tôi tiến hành lồng ghép lễ giáo vào vui chơi, qua đó trẻ được đối thoại những câu chào hỏi lễ phép, câu cảm ơn, xin lỗi, trao nhận bằng hai tay, tôi theo dõi quan sát lắng nghe để kịp thời uốn nắn trẻ khi có biểu hiện chuẩn mực. Qua đó giúp trẻ hình thành thói quen hành vi văn minh trong giao tiếp
Ví dụ : Qua trò chơi phân vai – Y tá -Bác sĩ .
Bác sĩ biết thăm hỏi bệnh nhân ân cần, xưng hô, cô, chú, bác cháu đau chỗ nào? đau ra sao ?
Y tá phát thuốc dặn bệnh nhân uống thuốc ngày mấy lần, bệnh nhân nhận thuốc ,nhận đơn thuốc bằng hai tay và nói lời cảm ơn đối với cô Ytá, Bác sĩ luôn tận tình trong công việc và nghề nghiệp của mình.
Hình ảnh trẻ chơi góc bác sĩ
Bên cạnh đó, khi trẻ chơi ở góc bán hàng thì cô giáo dục trẻ biết mời chào, nói lời cảm ơn đối với khách hàng, khi trao và nhận thì phải cầm bằng hai tay. Hoặc thông qua một số góc chơi khác như: góc xây dựng, góc nghệ thuật, …trẻ biết nhường nhịn, chia sẻ, giúp đỡ nhau, tạo mối đoàn kết giữa các bạn trong nhóm…
Đây là một xã hội thu nhỏ mà qua đó trẻ tái tạo lại cuộc sống của người lớn. Thông qua hoạt động này giáo dục trẻ biết thể hiện các mối quan hệ trong xã hội, những hành vi giao tiếp, cách ứng xử, xưng hô với mọi người…. Và thông qua hoạt động này trẻ mạnh dạn hơn, thành thạo hơn trong giao tiếp, trong ứng xử
*Giáo dục lễ giáo thông qua ngày hội, ngày lễ
Truyền thống của người việt chúng ta luôn tôn sư trọng đạo. Vì vậy thông qua các hoạt động tổ chức lễ hội như ngày giỗ tổ Hùng Vương, ngày 20/11, ngày hội của mẹ 8/3… Từ ý nghĩa của những ngày lễ lớn, tôi đã tổ chức các hoạt động văn nghệ để chào mừng, đồng thời ôn lại truyền thống của dân tộc để giáo dục trẻ lòng tự hào dân tộc, biết kính trọng những người đã hy sinh cho lợi ích dân tộc, lợi ích trồng người. Nhằm hình thành cho trẻ lòng tự hào, kính yêu đối với người lớn tuổi, thông qua đó khuyến khích trẻ học tập và phấn đấu thành con người có ích cho xã hội
Ngoài ra trường tôi còn tổ chức cho trẻ mỗi năm cho trẻ đi tham quan ngoại khóa mét lần: đi thăm lăng Bác Hồ, đi xem xiếc, múa rối,thăm quan làng gốm bát tràng… Việc cho trẻ đi tham quan, cũng là giáo dục trẻ các kỹ năng sống rất cần thiết như đi lại nơi công cộng, cách ứng xử – hành vi văn minh đối với mọi người. Qua đó giúp trẻ trải nghiệm thực tế và những hành vi giao tiếp cũng được hình thành tốt hơn, tôi cho trẻ chơi trò chơi dân gian vào các hoạt ngoài trời, tổ chức cho trẻ tham gia các ngày hội ngày lễ như: rằm trung thu, lễ Noel, 20/11, tết nguyên đán…qua đó rèn kỹ năng tự tin mạnh dạn giúp trẻ phát triển nhận thức, thẩm mỹ, giáo dục truyền thống văn hóa của dân tộc, giáo dục lòng yêu nước cho trẻ và qua đó tuyên truyền về hiệu quả của giáo dục mầm non.
Hình ảnh tổ chức ngày lễ trung thu
Kết quả: Qua việc tổ chức các các hoạt động trong ngày ở trường mầm non cho trẻ đã rèn luyện cho trẻ nề nếp thói quen tốt. Qua hoạt động vui chơi cháu mạnh dạn dần, thành thạo dần trong giao tiếp, trong ứng xử, chào hỏi đối với mọi người xung quanh mình .
*Sưu tầm các bài thơ, câu chuyện về giáo dục lễ giáo cho trẻ
Ngoài việc giáo dục lễ giáo cho trẻ vào hoạt động học tôi thường sưu tầm các bài thơ, câu chuyện về giáo dục lễ giáo để kể chuyện cho trẻ nghe và dạy trẻ thuộc thơ vào các hoạt động khác trong ngày để giáo dục trẻ những kỹ năng sống cơ bản hình thành những hành vi thói quen cho trẻ .Thông qua các bài thơ câu chuyện tôi thường giáo dục trẻ như hằng ngày bố mẹ làm việc vất vả để nuôi các con, vì vậy các con phải biết phụ giúp, đỡ đần cho bố mẹ bớt những công việc vừa sức của mình như: quét nhà , cho gà ăn, tưới nước cho hoa, chăm sóc nhổ cỏ cho các cây và còn phải học hành thật là chăm chỉ đấy nhé. Tôi dán tranh “Bé quét nhà”, “Bé cho gà ăn thóc”, “Bé cùng chị tưới nước, bắt sâu cho hoa” và ghép với bài thơ
Giáo dục trẻ hành vi trong lớp không được nói chuyện riêng, khi có cô giáo hoặc có người vào lớp thì phải biết chào hỏi lễ phép. Tôi dán tranh “ Bé chào bà” và ghép với bài thơ.
Mỗi bài thơ dán ở bảng tuyên truyền tôi đều cho các cháu đọc thuộc và giáo dục cháu làm theo bài thơ. Để góc tuyên truyền ngày càng phong phú và đầy đủ các thể loại, tôi tận dụng kiến thức của phụ huynh. Vào những buổi họp phụ huynh tôi yêu cầu phụ huynh có khiếu làm thơ, viết tiểu phẩm hoặc có thể sưu tầm tranh ảnh, thơ ca trong sách báo viết về lứa tuổi trẻ thơ có tính chất giáo dục cao gửi tặng cho cô giáo chủ nhiệm. Đây chính là những món quà vô giá đối với tôi. Với sự yêu cầu của tôi, hầu hết phụ huynh ủng hộ rất nhiệt tình, tôi đã sưu tầm và đưa vào các góc tuyên truyền để tất cả các phụ huynh cùng tham khảo, nhằm mục đích ngày càng đạt kết quả trong việc giáo dục cho trẻ ở bậc học mầm non
Tôi tìm nhiều câu chuyện với nhiều nội dung giáo dục khác nhau cho các cháu xem và các cháu rất thích. Dần dần các cháu đã hiểu được những việc làm của mình là đúng hay sai. Cháu nào có tiến bộ tôi liền khen thưởng trước lớp để động viên khuyến khích những việc làm tốt của trẻ, đồng thời tôi báo phụ huynh biết để phụ huynh mua nhiều truyện, tranh ảnh có nội dung giáo dục trẻ.
Ví dụ: “Truyện thỏ trắng biết lỗi”
Câu chuyện kể về ngày sinh nhật của một bạn Thỏ trắng. Thỏ trắng được thỏ mẹ và các bạn tặng rất nhiều món quà có ý nghĩa nhưng thỏ trắng đã không biết cảm ơn mà còn chê bai những món quà đó khiến thỏ mẹ và các bạn rất buồn. Được thỏ mẹ khuyên bảo thỏ trắng đã nhận ra lỗi của mình, thỏ trắng xin lỗi mẹ và các bạn.
Qua câu chuyện “ Thỏ trắng biết lỗi” giáo dục trẻ cô muốn các con là những người con ngoan, biết vâng lời bố mẹ và người lớn, biết cám ơn khi được người khác tặng quà, biết nhận lỗi và xin lỗi khi mình mắc lỗi.
Thông qua các bài thơ câu chuyện chúng ta có thể truyền tải những kiến thức, những kỹ năng cần thiết của cuộc sống cho trẻ một cách nhẹ nhàng không gò bó.
*Kết luận: Qua những bài thơ câu truyện giúp trẻ hình thành một số thói quen, hành vi văn minh trong cuộc sống hằng ngày.
- Động viên, khuyến khích, nêu gương, khen thưởng kịp thời:
Tâm lý của con người thích được khen hơn là chê. Nhất là đối với trẻ lúc nào cũng muốn được khen và khen nhiều. Hằng ngày vào giờ nêu gương cuối ngày trước khi cắm cờ, tôi cho trẻ tự nhận xét về mình trong ngày đó có bạn nào có hành vi lời nói hay tôi nêu gương ra cho cả lớp và tặng trẻ một bông hoa
Ngoài ra, vào mỗi sáng tôi thường đưa ra những tiêu chuẩn bé ngoan về lễ giáo để trẻ thực hiện
Cuối tuần bao giờ cũng có tiết mục kể chuyện về gương tốt, tuần nào cũng vậy, tôi không bao giờ bỏ qua.
Vì đặc điểm của trẻ mầm non là luôn có tính bắt chước nên người lớn phải là tấm gương sáng, yêu thương, tôn trọng, đối xử công bằng với trẻ và đặc biệt phải đảm bảo an toàn cho trẻ. Nên người lớn cần sử dụng lời nói rõ ràng, câu hỏi gợi mở phối hợp cùng các cử chỉ, điệu bộ phù hợp nhằm khuyến khích trẻ tiếp xúc với môi trường xung quanh, bộc lộ, chia sẻ những cảm xúc với người khác bằng lời nói và hành động cụ thể.
Ví dụ: Qua hoạt động chiều nêu gương – cắm cờ: Tôi thường xuyên gọi những trẻ nhút nhát đánh giá, nhận xét mình, nhận xét bạn là ngoan hay chưa ngoan
Bên cạnh những lời nói khích lệ, nêu gương, khuyến khích những hành vi, lời nói tốt của trẻ, cô giáo cần tuyên dương và khen thưởng trẻ kịp thời.
VD: Khi trẻ đánh bạn, cô tỏ thái độ không đồng tình và giải thích cho trẻ biết là không được đánh bạn, đó hành vi sai. Dạy cháu biết xin lỗi bạn, biết yêu thương và chia sẻ cùng bạn.
- Phối kết hợp với phụ huynh
Chúng ta thường dạy trẻ ” Cô và mẹ là hai cô giáo, mẹ và cô là hai mẹ hiền ” . Tôi hiểu rằng vì câu nói đó luôn có ý nghĩa là sự gần gũi giữa trẻ và cô, cô và mẹ mẹ ở nhà là cô giáo và cô giáo ở trường giống như người mẹ thứ hai của trẻ. Sự kết hợp của hai người mẹ tốt thì chắc chắn rằng trẻ sẽ có phẩm chất đạo đức tốt, ngoan ngoãn lễ phép, biết giúp đỡ mọi người,mọi vật xung quanh. Do đó người lớn phải có những quan tâm ân cần , có lòng vị tha , văn minh lịch sự trong cuộc sống, là tấm gương sáng cho trẻ noi theo, đó là diều hết sức quan trọng và cần thiết. Thông qua biện pháp này tôi thường xuyên gặp gỡ trao đổi với phụ huynh vào giờ đón và trả trẻ nhằm tìm hiểu và nắm bắt hoàn cảnh gia đình của từng cháu để có biện pháp kịp thời . Đối với trẻ có cá tính đặc biệt tôi phải gặp riêng từng phụ huynh để trao đổi và thống nhất biện pháp giáo dục lễ giáo cho trẻ
Tìm hiểu điều kiện hoàn cảnh sống từng gia đình nắm bắt các điểm tâm sinh lý của trẻ . Đồng thời trao đổi thân mật với gia đình về quá trình học tập cũng như mọi sinh hoạt của trẻ qua từng thời kỳ, từng giai đoạn nên tổ chức họp phụ huynh để trao đổi với phụ huynh có biện pháp phối hợp giũa gia đình và nhà trường
Đối với cô giáo phải nghiêm túc công tác phối hợp với phụ huynh trực tiếp trao đổi với phụ huynh để dễ ràng theo dõi trẻ hàng ngày . Trao đối với phụ huynh về giáo dục lễ giáo thông qua các bộ môn làn quen văn học, làm quen với môi trường xung quanh, hoạt động vui chơi âm nhạc, cụ thể là bài thơ bài hát, câu chuyện qua đó cô giáo có biện pháp và phương pháp giáo dục trẻ một cách có hiệu quả nhất.
Do vậy về việc kết hợp giữa gia đình và nhà trường hết sức quan trọng để chăm sóc và giáo dục trẻ là một vấn đề không có người lớn nào bỏ qua với trẻ em chóng nhớ mau quen, vì vậy ở lớp có cô giáo, ở nhà có mẹ.Trẻ học đi đôi với hành, phải kết hợp với cuộc sống hàng ngày không để trẻ tuỳ tiện trong mỗi việc làm. Đó cũng là cơ sở để giáo dục lễ giáo cho trẻ để đạt kết quả cao
Hình ảnh: Cô trao đổi với phụ huynh về việc giáo dục lễ giáo cho trẻ
Ngoài ra tôi còn mạnh dạn phát động sáng tác thơ, truyện, bài hát trong phụ huynh học sinh để hỗ trợ cho chuyên đề lễ giáo. Những phẩm tốt, những bài thơ hay được bản thân tôi sử dụng ngay trong các giờ lên lớp. Tôi đã phổ biến nội dung, yêu cầu của chuyên đề lễ giáo để phụ huynh có nhận thức đúng và phối hợp với nhà trường trong việc chăm sóc giáo dục con em mình tại gia đình. Đặc biệt là quan tâm đến lễ giáo (nói năng, giao tiếp lễ phép, có văn hoá khi giao tiếp với mọi người), giúp cho sự nhận thức của cha mẹ trẻ và của cộng đồng về kiến thức chăm sóc giáo dục trẻ được nâng lên rõ rệt. Từ đó cha mẹ trẻ quan tâm hơn đến vệ sinh môi trường, vệ sinh cá nhân trẻ qua quan hệ giao tiếp như lời ăn tiếng nói, tác phong, cử chỉ của các bậc cha mẹ và đội ngũ giáo viên .Sự mẫu mực, văn minh là tấm gương tốt cho trẻ noi theo.
* Kết quả: Với những phương pháp, biện pháp tôi đề cập với các bậc phụ huynh từ đó việc chăm sóc, giáo dục trẻ nâng lên rõ rệt như vệ sinh cá nhân trẻ, lời ăn tiếng nói, tác phong, cử chỉ của các bậc cha mẹ và cô giáo là sự mẫu mực, văn minh là tấm gương tốt cho trẻ noi theo.
- Kết quả đạt được:
Sau những biện pháp tôi nghiên cứu và thực hiện chất lượng giáo dục vè lễ giáo tăng lên rõ rệt là điều tôi phấn khởi yêu nghề, yêu trẻ càng nhiều. Giúp tôi có nghị lực công tác, lớp tôi đạt được kết quả như sau:
| Nội dung | Đầu năm | Giữa năm |
| *Giờ đón trẻ
– Biết chào hỏi cô giáo, bố mẹ, các bạn. |
55% | 80% |
| *Giờ học
– Thưa gửi lễ phép – Tham gia tích cực các hoạt động. – Có ý thức trong các hoạt động. |
55% | 75% |
| * Giờ hoạt động ăn
– Trẻ biết mời cô, mời bạn ăn cơm. – Ăn cơm từ tốn, biết nhặt cơm rơi. |
60% | 85% |
| *Hoạt động vui chơi, ngoài trời.
– Đoàn kết với bạn, giúp đỡ bạn chơi. – Giao tiếp xưng hô đúng vai chơi. |
65% | 87% |
| *giờ hoạt động ngủ.
– Ngủ ngoan không trêu ghẹo các bạn. |
65% | 80% |
| Ý thức tự phục vụ
– Biết giữ gìn, cất đồ chơi đúng quy định – Biết giữ gìn thân thể, vệ sinh môi trường. |
65% | 88% |
Trẻ ngoan hơn, lễ phép hơn, trẻ được hình thành những thói quen vệ sinh văn minh, biết chào hỏi khi có khách đến, biết trao nhận bằng hai tay, biết quan tâm giúp đỡ bạn bè, cô giáo, cha mẹ, không nói tục, đánh bạn, kính trọng cô giáo và người lớn
Các bậc phụ huynh có những chuyển biến rõ rệt về lời ăn tiếng nói, về phong cách và quan tâm ngày càng nhiều đến con em mình
Bản thân tôi được trao đổi kiến thức và kinh nghiệm dạy trẻ qua các môn học, các hoạt động, được phụ huynh và các đồng nghiệp quý mến và tin yêu hơn.
- Tiểu kết:
III. KẾT LUẬN
- Ý nghĩa của sáng kiến kinh nghiệm:
- Nhận định chung:
- Bài học kinh nghiệm:
- Ý kiến đề xuất:
Qua thời gian thực tế tại Trường Mẫu giáo Trà Thanh., tôi nhận thấy việc giáo dục lễ giáo cho trẻ tại trường có nhiều chuyển biến rõ rệt. Trẻ đến trường ngày một ngoan hơn, do có nhiều trò chơi mang tính giáo dục cao, việc học mà chơi- chơi mà học trong trường đã làm cho trẻ hứng thú trong việc học và ham thích đến trường tỷ lệ hoa bé ngoan năm nay cũng nhiều và tỷ lệ chuyên cần năm nay cao hơn năm trước
Việc giáo dục lễ giáo có tầm quan trọng rất lớn đối với sự phát triển toàn diện của trẻ, việc đứa trẻ thích nghi nhanh hay chậm, hình thành những hành vi phụ thuộc rất nhiều vào mức độ đúng đắn trong việc dạy trẻ của mỗi chúng ta. Vì trình độ nhận thức và tiếp thu của mỗi cháu khác nhau, hoàn cảnh sống từng gia đình mỗi cháu không đồng đều. Vì vậy qua quá trình thực hiện bản thân nhận thấy muốn thực hiện tốt việc này thì cha mẹ trẻ và giáo viên cần có lòng quyết tâm, sự bền bỉ, thường xuyên nỗ lực cố gắng, phải tận tâm, tận lực. Và phải luôn cố gắng là tấm gương để trẻ học theo.
Vì vậy , giáo dục lễ giáo cho trẻ được hiểu là giáo dục những kỹ năng mang tính cá nhân và xã hội nhằm giúp trẻ có thể chuyển tải những gì mình biết, những gì mình cảm nhận và những gì mình quan tâm thành những khả năng thực thụ giúp trẻ biết phải làm gì và làm như thế nào trong những tình huống khác nhau của cuộc sống. Để thế giới ngày mai được tốt đẹp hơn, con người sống có trách nhiệm, có sự tự tin, tự lập, người với người sống với nhau có tình, có nghĩa hơn… Chúng ta hãy bắt đầu dạy trẻ kỹ năng sống ngay từ bây giờ, ngay từ lúc này.
3 .Khuyến nghị:
Trong phạm vi lớp học: Tạo điều kiện cho lớp học tốt hơn như sau:
– Phải chuẩn bị nhiều nội dung, hình ảnh về lễ giáo để trẻ tri giác hằng ngày.
– Trang bị ở góc thư viện nhiều câu chuyện về lễ giáo cho lứa tuổi có hình ảnh minh hoạ.
– Góc âm nhạc có những bài hát về lễ giáo phù hợp.
– Các góc tuyên truyền của lớp có nhiều bài viết và hình ảnh cho phụ huynh tham khảo.
-Trường mẫu giáo tạo điều kiện cơ sở vật chất góp phần nâng cao điều kiện học tập, phong phú nội dung các hoạt động.
Trên đây là một số kinh nghiệm được rút ra trong quá trình học tập và công tác của bản thân tôi. Tôi xin mạnh dạn trình bày với các bạn đồng nghiệp mong được sự đóng góp của các đồng chí trong Ban giám hiệu và các bạn. Để từ đó bản thân tôi rút ra được các kinh nghiệm sâu sắc hơn khi giáo dục lễ giáo cho trẻ đạt kết quả tốt.
Trà Thanh, ngày tháng năm 2020
Người viết
Đỗ Thị Kim Cúc
